نظریه آشوب

نظریـــه آشوب (اثر پروانه ای)    تعریف choas  در لغت به معنی درهم ریختگی ؛ آشفتگی وبی نظمی است و 

معمولا درمحاورات روزمره آشوب وآشفتگی نشانه بی نظمی وسازمان نیافتگی به نظر آورده می شود وجنبه منفی دربردارد. اما در واقع با پیدایش نگرش جدید وروشن شدن ابعاد علمی ونظری آن امروزه دیگر بی نظمی وآشوب به مفهوم سازمان نیافتگی ؛ ناکارائی ؛ ودرهم ریختگی تلقی نمی شود بلکه بی نظمی وجود جنبه های غیرقابل پیش بینی واتفاقی درپدیده های پویاست که ویژگی خاص خود را داراست . ویژگی نظریه آشوب : 1 - اثر پروانه ای ( Butterfly Effect ) بدین مفهوم است که یک تغییر جزئی در ابتدا منجر به یک تغییر بسیار بزرگ درپایان کار خواهدشد. 2 – سازگاری پویا ( Dynamic Adaptation  ) سیستمهای بی نظم در ارتباط با محیطشان مانند موجودات زنده عمل می کنند ونوعی تطابق و سازگاری پویا بین خود ومحیط پیرامونشان ایجاد می کنند. 3 - جاذبه های غریب ( Strange Attractors) همه آنچه را که ما درنظر اول بی نظم وآشوبناک می بینیم در دراز مدت وبا تکرار؛ الگوی منظمی ازخود نشان می دهند . 4– خود مانائی ( Self – similarity ) در تئوری آشوب ؛ نوعی شباهت بین اجزاء وکل قابل تشخیص است . بدین ترتیب که هر جزئی از الگو همانند ومشابه کل می باشند . تصمیم گیری در شرایط آشوب در نگرش سنتی مدیریت ، تصمیم گیری فرآیندی است قابل پیش بینی وعدم موفقیت در تصمیم گیری یا ناشی ازفقدان اطلاعات ویا ناشی از  محدودیت فنون پیش بینی وتلاش است . درصورتی که نظریه آشفتگی وآشوب ، تصمیم گیری را غیر قابل پیش بینی وتلاش برای پیش بینی آینده را کار بیهوده فرض می کند . مدل تصمیم گیری در نظریه آشوب و مدل سطل زباله مایکل کوهن و همکارانش این مدل را ابداع کردند. علت نامگذاری این مدل بنام سطل زباله، تاکید بر تصادفی بودن فرایند تصمیم گیری است. مدل سطل زباله دقیقاً با پیش فرضهای مدل عقلایی تصمیم گیری در تضاد است.در مدل سطل زباله ،مسائل و راه حلها و مشارکت کنندگان و فرصتهای انتخاب گزینه ها ،جریانها،رویدادهای مستقلی اند که در درون و سراسر سازمان وجود دارند،شبیه انتخاب تصادفی مواد زایدی هستند که در یک سطل زباله با یکدیگر ترکیب میشوند.هر زمانی که برخی راه حلها و مشارکت کنندگان و فرصتهای انتخاب گزینه به هم پیوند خوردند،مساله ای ممکن است شناسائی یا حل شود.در عین حال به علت تصادفی بودن فرایند،گزینه ها ممکن است بدون حل یک مساله انتخاب شوند و برخی مسائل هرگز حل نشوند و درجاهائی که هیچ مساله ای وجود ندارد راه حل هایی پیشنهاد شود. ت‍إثیرات عمده نظریه آشوب بر تصمیم گیری : 1 -  به جای تمرکز برتصمیم گیری بلند مدت ، تصمیم گیری کوتاه مدت وانعطاف پذیر را مد نظر داد. 2 -  برنامه ریزی اقتضائی وانعطاف پذیر به عنوان بخشی از فرآیند تصمیم گیری هر سازمان اهمیت زیادی به خود بگیرد. 3 -  باید به رویکردهای ابتکاری نسبت به تصمیم گیری عقلائی ارزش واهمیت بیشتری داده شود. 4 -  ایجاد ساختار ها ونظامهای موقتی از اهمیت بیشتری برخوردارشوند. 5 -  اصلاح فرهنگ های  سازمانها برای جذب ارزشها ومعیارهای جدید ومتناسب با جهان پر آشوب باید مد نظر قرار گیرد. 6 -  باید درون آشوب وبی نظمی دنبال نظم بود . ویژگی اثر پروانه ای و تاثیر آن در مدیریت: براساس این ویژگى یک تغییر کوچک در شرایط اولیه کار مى تواند تغییرات بنیادى و اساسى در نتیجه کار ایجاد کند.بنابر این اثر پروانه ای ، توجیهی عقلائی و کامل از رفتارها و تصمیمهای مدیران کار آفرین و خلاق و موفق به دست می دهد که با یک حرکت مناسب و کم انرژی توانسته اند موجبات تحول و دگرگونی های عظیم و توفیق های شگرفی را برای سازمان فراهم آورند. بر اساس خاصیت پروانه ای مدیران بهره‌ور مدیرانی هستند که این نهاده ها را می شناسند و همچون ذره ای که از آن انرژی بسیار حاصل می شود آنرا به موقع و بجا مورد استفاده قرار می دهند.

سه راهکار اثر پروانه ای در مدیریت: 1-شناسایی نقاط اهرمی 2-مدیریت تغییر 3-بهبود مستمر سازمان