z
در مباحث رفتاری مدیریت، اغلب نام نظریه X و Y را شنیده ایم، اما شاید در مورد نظریه Z کمتر مطلب به فارسی نوشته شده باشد. در این جا به طور مختصر این نظریه را معرفی می کنیم. یکی از علمای مدیریت معاصر به نام اوچی(Willian Ouchi) ، در بررسی بعضی از سازمان های امریکایی مشاهده کرد که این سازمانه ها آگاهانه یا ناخودآگاه برخی از خصوصیات و ویژگی های سازمانهای ژاپنی را به کار گرفته اند و این تلفیق موجب توفیق آنها در نیل به اهدافشان شده است. وی این ترکیب و تلفیق کارامد را نظریه Z نام نهاد و آن را روایت امریکایی شیوه مدیریت ژاپنی قلمداد کرد.
اگر شیوه مدیریت امریکایی را نظریه A بنامیم و شیوه مدیریت ژاپنی را با نظریه J نشان دهیم، از ترکیب و تلفیق این دو شیوه و تعدیل خصوصیات بر شمرده شده در آن ها به نظریه Z میرسیم. جدول زیر خصوصیات سه شیوه را نشان می دهد.
|
نظریه A استخدام کوتاه مدت |
نظریه J استخدام دائم العمر |
نظریه Z استخدام بلند مدت |
|
تصمیم گیری فردی |
تصمیم گیری توافقی |
تصمیم گیری توافقی |
|
مسئولیت فردی |
مسئولیت گروهی |
مسئولیت فردی |
|
ارزیابی سریع |
ارزیابی بطئی ( آهسته) |
ارزیابی بطئی |
|
ارتقا و ترفیع سریع |
ارتقا و ترفیع بطئی |
ارتفا و ترفیع بطئی |
|
کنترل رسمی و صریح |
کنترل غیر رسمی و تلویحی |
کنترل غیر رسمی و تلویحی با استاندارد های رسمی و صریح |
|
گرایش به تخصص های جزئی |
گرایش به کلی دان بودن |
گرایش متعادل به تخصصی بودن |
|
توجه ابزاری و جزء گرایانه به فرد |
توجه انسانی و کامل به فرد |
توجه انسانی و التفات به تمامی ابعاد فرد در سازمان |
